Wat is champagne?
Champagne is de naam van een mousserende kwaliteitswijn die in de Franse Champagnestreek geproduceerd wordt. We spreken hier over het gebied rond Reims en Epernay (het traditionele gebied van de top-champagnes) en de gebieden in Aube en Aisne.
Wanneer mag een wijn champagne genoemd worden?
De wet is streng waar het champagnes betreft.
Drie druivensoorten zijn toegelaten: chardonnay (wit), pinot noir en pinot meunier (rood).
Per hectare is een productielimiet van 60 hectoliter voorzien. Een enorme beperking die voor schuimwijn bijvoorbeeld niet telt, daar haalt men soms het dubbele rendement. Tenslotte is er nog de verplichte kelderrijping van minstens 15 maanden. Dit betekent dat er tussen het plukken van de druiven en het drinken van de champagne minimaal 2 jaar ligt!
Worden champagnes uitsluitend van witte druiven gemaakt?
Zeker niet! Het verschil tussen rosé, witte en rode wijn zit in de manier van persen. Als de schil van de druif in de persing een rol speelt, wordt de wijn dieper van tint. Een zeer zachte persing van rode druiven geeft een witte jus. Dat is én voor wijnen én voor champagnes het geval.
Bepalen de druiven de prijs van de champagne?
Ja en nee. Je moet rekenen dat er zo´n 1,6 kg druiven nodig zijn voor het maken van één fles champagne. De prijs van een kilogram streng geselecteerde druiven schommelt tussen € 3 en € 4. Dat betekent dat je € 5 per fles betaalt voor de aankoop van de druiven.
Champagne maken is een lang en arbeidsintensief proces.
Pas twee tot drie (soms vijf!) jaar na de pluk wordt de eerste fles verkocht. Dat betekent een enorme investering. Verzorgen van de wijngaarden, de pluk, het bewaken van dit lange rijpingsproces, bottelen, etikettering, transport, accijnzen…
Goede champagneboeren liggen soms met € 10 miljoen euro aan champagne in hun voorraadkelder. Op 31 juli 1996 telde de Champagne- streek een totale voorraad van 980 miljoen flessen.
Hoe drink je champagne?
Traag en met veel smaak.. De ideale temperatuur bedraagt tussen de 6 en de 9° C. Champagne wordt gedronken in hoge, smalle glazen. Kwestie van het lichtvoetige, sprankelende karakter te kunnen bewonderen… Bovendien is champagne een uitstekend aperitief.
Een aperitief scherpt de honger maar is zelf geen maagvuller.
Dus matigheid mag en moet.
Van druif tot sprankelende wijn
In september worden de druiven geplukt. Alleen de beste druiven krijgen een kans champagne te worden. Na de pluk volgt een zachte persing die na alcoholisatie een stille, witte wijn geeft. In februari wordt de wijn gebotteld in de definitieve champagnefles. Men voegt een likeur toe van rietsuiker en gistcellen (liqueur de tirage). Zo ontstaat een tweede gisting in de fles. Bij wet moet de fles minstens 15 maanden in de kelder rijpen. Dat is voor een goede champagne zelfs te weinig. Na 20 maanden start een nieuw chemisch proces met de afgestorven gistcellen. Dit geeft champagne zijn typische geur- en smaakpalet.
Tijdens de kelderrijping vormt zich een soort droesem in de fles Er ontstaat een donkerbruin slibspoor. Op het eind van de rijping worden de flessen hetzij manueel, hetzij machinaal, op hun kop gezet.
De droesem verzamelt zich in de kop van de fles. De kop wordt bevroren, de capsule verwijderd en door de kracht van het gas springt de ijsprop eruit. Het verlies wordt bijgevuld met ofwel champagne ofwel met een specifieke doseerlikeur. In deze likeur zit suiker. Champagne zonder suiker is zeer zeldzaam. Voor een champagne die als “brut” bestempeld wordt, voegt men 2 tot 15 g suiker per liter toe.
6 tips voor champagne leken:
- Het smaakverschil tussen goedkope en dure champagne
Een jonge (en dus goedkopere) champagne ruikt “goed” : bloemen, zure appeltjes maar bezit nooit de typische champagnegeur. Dit is de onver- wachte weeë geur van gist gecombineerd met een geroosterde toets (denk aan brood uit de broodrooster). Een goede kenner merkt ook het verschil tussen het evenwicht van zacht en zuur door rijping en het het onevenwicht door de overmatige toevoeging van suiker om de zuurdominantie te breken. Goede champagne is evenwichtig en… veroorzaakt geen oprispingen.
- Goedkope champagne kan lekker zijn
Goedkope champagne is meestal gebotteld onder een gedeponeerd merk. Omdat het grootwarenhuis loten kocht bij verschillende boeren, kan het product verschillen ondanks eenzelfde merknaam. Simpel gezegd : aan de fles merk je geen verschil, maar de champagne die erin steekt. kan wel verschillen ! Vandaar deze gouden tip: probeer één fles en als die je bevalt, ga dan als de bliksem terug om een krat te kopen. Want een paar weken later kunnen identieke flessen een andere champagne bevatten.
- Het etiket is een identiteitskaart
Een fles en een etiket vertellen veel over de herkomst, het productieproces, de manier van in handel brengen. Op de fles staat “champagne” vermeld op het etiket (verplicht). De collarette of halsetiket (verplicht) en soms op de capsule. Op het etiket vind je veel informatie. Zoals altijd zijn de kleine lettertjes belangrijk. Let op de volgende afkortingen :
NM (négociant manipulant – handelaar/bereider) : dit zijn de huisetiketten. De naam op het etiket is de naam van het huis die zelf over wijngaarden beschikt, zelf druiven aankoopt én het bereidingsproces in handen heeft. Alle grote champagnes zijn NM -champagnes. De naam en de vestiging van het huis staat borg voor de kwaliteit.
RM (récoltant -manipulant – plukker/bereider) : een wijnboer die zelf wijn maakt.
CM (cöperative de manipulation – coöperatieve wijnmakerij) : in dit geval hebben de wijnboeren hun druiven naar de coöperatieve gebracht waar de wijn wordt gemaakt. De coöperatieven variëren van “uitstekend” tot “fabrieken van champagne”.
MA (Marque auxiliaire Marque d´acheteur – “hulpmerk”) : dit is niet de naam van een wijnhuis maar stelt de handelsnaam voor van de champagne van de ver-(aan)koper Zo´n etiket zegt dus niets over de afkomst van de druiven of over de wijnboer.
- Beneden de 10 euro koop je beter een cremant
Een crémant is een mousserende wijn die gemaakt wordt volgens de “méthode champenoise”. De crémants ontsnappen aan de strenge reglementering qua druivensoorten, rendement en verplichte rijpingstijd. Een crémant is de “champagne” van de schuimwijnen. Voor 9 euro kan je al een topproduct van de crémants kopen en eerlijk gezegd : je moet al een ervaren wijnkenner zijn om een “top-crémant” te onderscheiden van een champagne.
- Wie een wijnboer in de champagnestreek bezoekt, moet de OGEN OPEN houden en VRAGEN STELLEN
De eerste vraag is hoeveel hectaren wijngaarden de boer bezit. Indien dit minder dan 5 hectaren zijn, weet dan dat de champagne niet ter plaatse wordt gemaakt.
Vervolgens vraag je om de installaties te bekijken. Er moeten kuipen zijn, er moet een pers zijn als de wijnboer zelf zijn champagne maakt.
Verder bekijk je de keldervoorraad. Wat heeft de boer in voorraad liggen ? Als een wijnboer zegt dat hij 80.000 flessen per jaar produceert. dan moet de kelder zo’n 240.000 flessen bevatten. Vlug kijken. Vlug tellen. Ligt er veel minder champagne dan laat hij zijn champagne jong en dus onevenwichtig vertrekken.
- Champagne is geen bewaarwijn
Een champagne begint te verouderen vanaf het moment dat de droesemprop verwijderd wordt.
champagne en motorhomes campersiteEen champagne verbetert niet met liggen. Drie jaar is een maximumtermijn voor de meeste champagnes Champagnes zijn geen vrienden van het licht
Bewaar Champagne in karton op een duistere plek in de kelder.
België is na Groot-Brittannië, Duitsland en de Verenigde Staten, de vierde belangrijkste buitenlandse markt voor champagne, goed voor 10 miljoen flessen in 2007.
