|
Zaterdag 25 juli 2009
Onze Nederlandse buren pronken ermee dat ze Fes hebben
gezien onder begeleiding van een plaatselijke gids voor de som van € 64.
Dit kunnen wij vast beter. We trekken opnieuw onze stoute
schoenen aan en mengen ons onder het gewone volk en kiezen voor de lokale bus
lijn 17, een overvolle tjokvolle, aftandse Marokkaanse bus die ons voor € 0.6
(6 Dirham) tot in het centrum van Fes brengt.
We dweilen de medina en vallen
van de ene verbazing in de andere. Bevinden wij ons hier in een gekkenhuis of
werden wij hier eensklaps door bus 17 terug gevoerd naar de middeleeuwen ?
De geuren, kleuren en taferelen zijn onbeschrijfelijk.
Van dierenhuidopkopers
tot bewerkers tot kleurders... je vindt het er allemaal, inclusief een wijk van
ketellappers, kopersmeden, schoenlappers, kleermakers, beenhouwers, etc...
Wat we hier te zien krijgen is sinds de jaren 1400 in niets meer gewijzigd,
behalve misschien de zwaarbepakte muilezels die nu cola leveren in de donkere
drank- en eetstalletjes die hier steevast restaurant worden genoemd.
Madame, bonjour madame, ça va madame, soyez bienvenue madame, etc...
Regardez ici madame... het houdt niet op. We kopen een brood voor 2 DH
(€0.20) We arriveren er in verschillende foundouks, dit zijn lokale
werkplaatsen annex slaapvertrekken, waar de mensen als ratten leven en werken in
kleine, donkere en vochtige holen, mensonwaardig. We schrijven anno 2009 en niet 1403.
Kinderarbeid is hier een deel van het leven. De rest lijkt op slavenarbeid, al
zijn we niet zeker of deze term hier gepast is of niet.
grote foto´s klik links
De leerlooierijen zijn het toppunt van fysieke uitbuiting : de mannen ploeteren
er in een ondraaglijke stank bij 45 graden in de kleurbaden voor de bewerkte lederen vellen.
De mannen krabben er ostentatief hun geslacht en we vragen ons af of dit te
maken heeft met indruk maken, dan wel met hygiëne.
grote foto´s
leerlooierijen klik rechts
Voortdurend wordt er geroepen ´Balek´, d.w.z.
let op, aan de kant, ik kom hier met mijn ezel voorbij in deze nauwe straat,
opzij ! Zij het met 20 bakken cola, dan wel 80 geitenvellen of 10 flessen
gas. Balek ! Let op ! We springen links en rechts in nissen om het onnozele
gevaarte door te laten. We verpozen bij een heerlijke spa en cola in een
riante en imposante riad. Dit is een chique Marokkaans etablissement, gelegen
in de donkere steegjes van de souks. Het volk van de straat is er niet
welkom. Wij wel. De temperatuur stijgt ondertussen gezapig door naar 45
graden.
Iedereen die naar Marokko reist met de camper, arriveert
vroeg of laat in de tapijthandel : wij dus ook. Al zeggen we erbij dat we dat
van plan waren. We kopen een tapijtje voor in onze gang en maken er kennis met
de Marokkaanse afdingcultuur. We kopen voor een derde van de startprijs en
denken hiermee een goeie zaak gedaan te hebben.
We hebben er schoon genoeg van en keren moe
maar voldaan van de vele indrukken en oververhit terug naar de camping via het
openbaar vervoer. Man, man, man : 2 bussen in panne op onze lijn met als
gevolg een volgepropte bus waar zelfs nog een tiental jongelui als een zwerm
bijen aan de achterdeur blijft buitenkleven. Een controleur had dan nog vooraf
een 10-tal jonglui uit de bus geborsteld wegens zwartrijden.
Dit was Fes, een van de belangrijkste steden uit de Arabische wereld,
zowel op cultuurhistorisch gebied als op de rest.
We hebben horen zeggen dat Allah een oogje dicht knijpt als we toch een
flesje wijn drinken, als het maar niet te straf opvalt.
We drinken er twee en gaan dan slapen.
Zondag 26 juli 2009
Weg geraken uit Fes is makkelijker gezegd dan gedaan :
er zijn nauwelijks wegwijzers en bij tal van splitsingen moet je zelf
maar kiezen. Zodoende komen we na 3 kwartier rijden opnieuw op de camping uit,
van waar we vertrokken waren. Stel je voor ! We rijden door Sefrou en het
Kandargebergte en aanschouwen er talloze pastorale plaatjes : herders met hun
kudde en herderswoningen die vanop afstand nauwelijks te onderscheiden zijn van
de wanordelijke massa stenen en keien in het landschap. Kinderen komen op ons
afgehold om cactusvijgen of amandelnoten te verkopen. Onze snoepjes wisselen
gemakkelijk van eigenaar. Onderweg zien we meer ezels dan auto´s, met of
zonder vracht, met of zonder passagier. Och arme de beestjes. Overladen is
hier schering en inslag, zowel voor vrachtwagen, als voor de auto´s, als
voor de ezels, als voor de vrouwen. Vrachtwagen die tot 3 keer de eigen hoogte
worden geladen zwalpen over de hobbelige wegen, met dan vaak bovenin op een
tweede verdiep een halve kudde schapen en een handvol koeien.
Overal langs de weg, in elk dorp of stad, vind je middenin het vuil,
de ellende, de donkere werkplekken ook minirestaurantjes of eetcafés,
waar gretig brochettes worden geroosterd van het schaap dat ´s
morgens nog blaatte. Dit moeten we proberen. We bestellen gele bonen,
kalkoenbrochettes en kefta. Wat een ervaring !
Een hongerige bedelaar graait met blote hand het resterend voedsel van het
tafeltje achter ons en slokt het naar binnen, evenals de restjes cola,
nog voor men de gelegenheid kreeg het tafeltje af te ruimen.
Dit beeld is kenmerkend voor heel Marokko : er zit altijd wel iets of
iemand op de loer om de graantjes op te pikken die van de tafel vallen : hetzij
een kat, een hond, een pauw of een mens.
Vanuit de vlakte gaan we voor het eerst de Hoge Atlas binnen tot aan het
stuwmeer van Bin-El-ouidane : enig mooi.
Ook hier blijft het warm. We overnachten op camping du Lac.
Maandag 27 juli 2009
grote foto´s klik rechts
We blijven nog even in de bergen en brengen
een bezoek aan de schitterende watervallen van
Ouzoud.
Daarna vervolgen wij onze tocht naar Marrakech.
Vandaag slechts 250 km doorheen een landschap dat
rijke oogsten oplevert dank zij het irrigatiesysteem dat het water
van de bergen over de vlakte verdeelt.
Dinsdag 28 juli 2009
Wachten op Godot. Vandaag komt Marieke ons tegen de avond vervoegen
(per vliegtuig vanuit België) en we doden de tijd met een
vluchtig bezoek aan Marrakech
om een klein beetje inzicht te krijgen in de stad.
We proberen enkele taxi´s uit en laten ons als westerlingen niet
afdrogen maar eisen resoluut de Marokkaanse prijzen 12 DH i.p.v. 50 DH of nog
18 DH i.p.v. 100 DH (10DH=€1) We treffen Marieke. Wat een blij weerzien na 3
weken. Hassan, onze privé taxichauffeur brengt ons terug naar de motorhome op de camping.
Marieke maakt voor het eerst kennis met temperaturen van 48 graden. Puffen
maar !
|
|
Woensdag 29 juli 2009
We maken ons vroeg klaar en Hasan brengt ons
naar de tuinen van Majorelle : een schitterende tuin, een oase van rust in de
hectische ketel van Marrakech met alle mogelijke Afrikaanse bomen en planten.
Daarna per taxi naar de medina, het historische centrum van de stad.
We hadden de indruk dat Fes middeleeuws was, maar Marrakech hoeft hiervoor niet onder te
doen. We dwalen opnieuw door de talloze steegjes en foundouks, waar Marieke
van de ene verbazing in de andere valt. Ook het kunstzinnige, zoals de
koranschool Ben Youssef, wordt niet geschuwd, waar we kennis maken met
hoogstaande Islamitische bouwkunst. Tien minuten later arriveren we in de
leerlooierijen waar we opnieuw met onze neus op de realiteit worden gedrukt :
ook hier floreert de slavenarbeid van weleer en dan nog in temperaturen die
flirten met de 50 graden in de schaduw.
grote foto´s klik rechts
Donderdag 30 juli 2009
Alhoewel we vandaag een rustdag planden,
kiezen we toch voor een uitstap in het Atlas hooggebergte. Vandaag ronden we
de kaap van 50 graden en net op een dag als vandaag laat onze airco van de
camper ons in de steek. Hoe moeten we straks tot in de Sahara met een aircoprobleem in
dergelijke temperaturen ? We rijden richting Setti Fatma en Oukaimeden en
genieten van een grandioos landschap met dito kleurrijke dorpstaferelen. Ons
besluit staat vast : ofwel wordt de airco hersteld, ofwel wijzigen we ons
reisplan. Onze koelkast is niet langer in staat dranken te koelen. De
diepvriezer fungeert steeds mee als ordinaire koelkast voor een biertje,
flessen water of een glas wijn.
We bezoeken tussen 17.00 en 19.00 uur nog 2 toeristisch toppers in Marrakech : het paleis Bahia en de
Saädische graftomben. Kort daarna vult het centrale plein Jemaa El Fna zich met
slangenbezweerders, eetstalletjes met opdringerige verkopers, schoenpoetsers, solitaire
muzikanten, lokale gezelschappen als de Gnoua´s, sinaasappelkraampjes,
vertellers van fantastische verhalen, henna-zetters, etc. kortom het Jemaa El
Fna herschaapt zichzelf in een grotesk openluchtcircus. We proeven van de
slakken, de harira (soep), vers geperst fruitsap en laten de talloze brochettes
en andere hapjes als verse schapenkop of tong bij 50 graden graag voor mensen
met een sterkere maag. We dineren op een terras met uitzicht op het plein en
genieten tot 22.00 uur van dit spectaculaire circus met verkopers van
kunstgebitten, namaakslangen etc... Een paar 100000 mensen komen hier dagelijks
op af, zowel toeristen als de plaatselijke bevolking. Thuiskomen kost ons in
deze janboel enige moeite, maar uiteindelijk : slaapwel. Het is vannacht
heerlijk slapen bij maximum 30 graden, dankzij onze ter plekke aangekochte
ventilator.
Vrijdag 31 juli 2009
We willen graag onze reis verder zetten naar
het diepe zuiden van Marokko. Dit kan echter niet zonder goed werkende airco.
We worden van Pontius naar Pilatus gestuurd, van Fiat (opgedoekt) naar Hyundai,
Peugeot, naar de absolute expert van heet Marrakech, Khalid.
Deze man brengt tegen alle verwachting in onze airco weer tot leven en ook onze
hoop op de verdere reis. We kamperen hierdoor een extra nacht in Marrakech,
zij het deze keer met zwembad en tegen westers prijzen die 4 keer zo hoog liggen
als op een Marokkaanse camping.
Een Marokkaanse camping kost doorgaans tussen de € 5 en € 8.
Zaterdag 1 augustus
Wil je graag weten hoe het voelt te reizen bij 50 graden ?
Dan vermelden wij graag enkele details : diepvriezer wordt gewone
koelkast, blootsvoets door de mobilhome levert haast verbrande voeten op :
constant ongewenste vloerverwarming. 50 garden doet de buizen van de airco
uitzetten zodat er een lek ontstaat; per dag drink je makkelijk tot 6 liter
water extra zonder dat je extra naar het toilet moet; een blikje bier drink
je best binnen de 2 minuten leeg, anders drink je warm bier !
Anderhalve liter water bij voorkeur binnen de 5 minuten leegmaken;
afwaswater meteen op de juiste temperatuur uit de kraan van de watertank in de mobilhome.
Als je gaat slapen, lijkt het of iemand een electrisch deken heeft aangezet en
toch is dat alles best te verdragen.
We nemen afscheid van Marrakech en trekken de Hoge Atlas
in, richting Ouarzazate.Schitterende landschappen en dorpen die in kleur niet
verschillen : rood. Onderweg bezoeken we Ait Ben Haddou, de mooiste ksar van
Marokko. Een ksar is een versterkt lemen dorp annex kasteel. We overnachten
op de parking van Kasbah Zitoune. We eten een heerlijke maaltijd voor 3
personen voor € 15 alles samen op het centrale plein van Ouarzazate.
grote foto´s klik rechts
Zondag 2 augustus 2009
Enig idee van de prijzen ? We zijn vandaag naar de souk (markt) geweest en
kochten er selder voor € 0,10 een meloen voor € 0,15 en een kilo
tomaten voor € 0,30. Een brood kost doorgaans € 0,10 of €
0,20 volgens de grootte.
We rijden verder richting Sahara doorheen
indrukwekkende woestijnlandschappen. Eigenlijk is dit reeds ten volle
woestijngebied ware het niet dat de rivier de Draa de ene oase na de andere
creëert. We overnachten in de palmoase van
Zagora.
Onze airco houdt het gelukkig vol. Dank u Khalid !
Maandag 3 augustus 2009
Omdat de afstand Zagora naar Merzouga ons te
ver leek, keren we stukje terug op onze stappen en maken een tussenstop in Agdz.
Een heerlijke camping met zwembad voor de ronde prijs van € 6, elektriciteit
inbegrepen. We eten er gezellig op het terras voor € 9, thee, anderhalve liter
mineraal water inbegrepen voor 3 personen.
Voor het eerst hebben wij last van muggen.
Dinsdag 4 augustus 2009
We ontwaken met bubbels bij heerlijk temperaturen van 25 graden.
Dat is al een tijdje geleden. Omdat we vermoeden dat de route over Tazarine
minder van kwaliteit zou kunnen zijn, vertrekken we
vroeg in de morgen, wat uiteindelijk een vergissing zal blijken te zijn.
De weg valt mee en we komen al vroeg op de middag ter bestemming in de hitte van Merzouga.
De mobilhome zal vandaag en volgende nacht nooit de kans krijgen om af te koelen.
Hoe meer je zuidwaarts trekt, hoe donkerder de bevolking wordt.
Mauritanië en Mali zijn immers niet ver meer af.
Van de vrouwen blijft nauwelijks iets over dan compleet zwart gesluierde
schimmen die ´s avonds grote bossen takken
en groen op hun hoofd of hun bult sjouwen. Shame on you, islam maatschappij !
We hebben opnieuw medelijden met het overladen van iedereen die vracht moet
sleuren : de ezels, de brommers, waar vaak een hele familie op past, de
vrachtwagens en de vrouwen.
Papa en mama doen een avondwandeling in de zandduinen
van de Sahara en we belanden in een minizandstorm. We dineren op de camping
bij de lieve broers Brahim. ´Blijf nog wat langer, het is zo warm, neem nog
een dag rust...´
Woensdag 5 augustus 2009
Na een nacht van strijd tegen de hitte (uitgevallen elektriciteit, dus
uitgevallen ventilator in de camper) ligt ons besluit vast :
we hebben genoeg van deze hitte en zoeken koelere oorden op in Tinerhir
(Atlasgebergte). Wat heerlijk, slechts 37 graden.
Donderdag 6 augustus 2009
Een Française heeft in Tinerhir een winkel
geopend waar je wijn en bier kunt inslaan, wat niet evident is in de
moslimwereld. We rijden door de Gorges du Todra met een mooi beeld op het
palmbos van Tinerhir en de prachtige kloof.
We overnachten op camping ´le soleil´ voor € 8, zwembad,
elektriciteit en schoon sanitair, wat uitzonderlijk is. Papa kookt
vegetarische couscous en we kijken neer op de sporen van de massa´s bedelende
kinderen van Tamtatouche op de mobilhome : un dirham ? bonbon ?
Vrijdag 7 augustus 2009
Platte rust, zwemmen, dolce fare niente...
Zaterdag 8 augustus 2009
In boumalne du Dades rijden we de
Gorges du Dades binnen.
Een heerlijke en schitterende kloof. We rijden tot M´semrir,
waar de weg overgaat in een onverharde piste. We dweilen er de plaatselijke
markt, op zoek naar tomaten en ander lekkers en voelen ons er veel te schoon in
een wit topje en pas gewassen T-shirt in deze vuile en donkere wereld waarin
schapenkoppen, bebloede schapenvachten en afgehakte poten kriskras slingeren
tussen de ´slagerijen´ en stalletjes met vers aangebrand lamsvlees.
Hier kunnen we niet blijven om te overnachten. We trekken onze remmen dicht bij een
Auberge restaurant en kamperen in het gras bij een aangename 30 graden.
Deze vallei heeft pas sinds 2005 elektriciteit en we kijken dan ook vreemd op als de
plaatselijke bengels slingeren aan de lokale elektriciteitskabels.
|
|
Onze radio in de camper raaskalt traditionele Arabische muziek en binnen de
kortste keren worden we omringd door 5, 6, 8, of wacht eens, waren het er
10 plaatselijke bengels, die alweer iets hadden geroken.
Ah neen, het waren allemaal jochies tussen de 6 en
10 jaar die door de camping eigenaar vakkundig worden weggejaagd.
We bestellen kalkoen en lamsvlees ( en durven er niet aan denken waar men dit
vlees heeft gekocht : buiten de markten is er geen andere gelegenheid om vlees
te kopen, tenzij in de megasupermarkten bij de grote steden : een tiental in
het land ?) en nemen onze eigen fles wijn mee op restaurant, wat in Marokko
niet ongebruikelijk is.
|
|
Zondag 9 augustus 2009
Van zodra wij de hoofdweg verlaten, stormen de
kinderen tussen 4 en 12 jaar op ons af en manen ons tot stoppen om te bedelen
of om iets te verkopen. Vreemd hoe een hele maatschappij van noord tot zuid
hetzelfde gedrag vertoont. Ook de ouderen proberen onze aandacht te krijgen
voor hun handeltje. Het lijkt wel of iedereen in Marokko iets te verkopen
heeft. We houden halt in Skoura en bezoeken er voor het eerst op de reis onder
begeleiding van een lokale gids het kasteel van Amerhidil.
Een poging om kaas aan te kopen, in een land
met miljoenen geiten schapen, leidt tot niks. Verkeerd seizoen, te warm om
kaas te maken. Dan maar zonder. We vatten onze terugtocht aan richting
Marrakech en kamperen vrijstaand juist voor de Tich ´n Tichka bergpas. De
Marokkanen zitten echt overal. Waar je ook stopt, binnen de minuut hangen er
één of meerdere rondom jou om te bedelen of te verkopen. Ook al sla je ze weg,
ze blijven als dazen aandringen. Pas op het einde van de reis hebben we door
dat de meeste prullenbazaars al even graag hun spullen slijten tegen een
T-shirt of een ander kledingsstuk dan voor geld. Op die manier slaan de
vrouwtjes hun slag en ruilen enkele T-shirts voor oorringen onder de vakkundige
afdingtechniek van Marieke.
|
|
|
klik op foto´s met dit
Onderweg geven we onze ogen de kost in het bekijken van de bonte mengeling van
rassen, klederdrachten en stijlen. We komen enkele dorpen voorbij en weten niet
waar eerst gekeken : het theehuis, de openbare slagerij, groenten- en
fruitverkopers en vele zogenaamde automechaniekers. Het is vandaag meer dan
warm. De thermometer wijst 42 graden in de schaduw en we kijken alweer uit
naar de avondkoelte.
van Casablanca uit tot een tweede Marokkoreis. Alhoewel we een boeking hadden voor de ferry op 13
aug, wagen wij het erop een dag eerder te kunnen overvaren.
De 700 kilometer naar Noord-Marokko verlopen uitstekend, op een klein detail na : een klapband
rechtsvoor op volle snelheid aan 100 km/uur. Papa reageert alert en stuurt het
gehavende voertuig naar de pechstrook. Alhoewel de meeste mobilhomes verkocht
worden zonder reservewiel, zijn we wat blij dat wij er wel eens hebben
bijbesteld. Een vriendelijke Marokkaan stopt eveneens op de pechstrook om een
handje toe te steken, omdat ´zijn zoon in Brussel woont (werkloos) en hij zich
verplicht ziet een Belg in nood bij te staan´. Aan de ferry gekomen : "no
problem, rij maar op."
